Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Świat zmysłów

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Receptory - rejestratory sygnałów dla układu nerwowego.

Naszym głównym narządem zmysłów, w którym przetwarzane są informacje z otoczenia, jest mózg. Eksperymenty znajdujące się w tej części wystawy dotyczą budowy narządów zmysłów oraz podstawowych zasad ich działania. Kilka doświadczeń pozwala widzowi na samodzielną ocenę sprawności własnych zmysłów.

Model gałki ocznej i zjawiska akomodacji. Fot. G. ZygierWędrówkę po tej sali rozpoczynamy od dużego modelu gałki ocznej, dzięki któremu można przekonać się, że obraz na siatkówce jest odwrócony. Przypomnienie tego dobrze znanego faktu zaskakuje nie tylko uczniów lecz także dorosłych. Soczewka w modelu może zmieniać swoją krzywiznę, co pozwala na zrozumienie mechanizmu akomodacji oka. Budowa oka jako układu optycznego pokazana została również w formie prezentacji komputerowej, w której przedstawiono także najczęściej spotykane wady i choroby wzroku.

 

 

Kilka eksperymentów związanych z własnościami wzroku. Fot. G. Zygier Kilka eksperymentów związanych jest z postrzeganiem barw. Pozwalają one sprawdzić swoją zdolność rozróżniania kolorów, dowiedzieć się, w jaki sposób kolory są rozpoznawane przez komórki fotoreceptorowe znajdujące się w siatkówce, a także przekonać się, że nasze umiejętności rozpoznawania kolorów nie zawsze są doskonałe. W kolejnym eksperymencie można przetestować reakcję własnej źrenicy na zmiany oświetlenia.  

 

 

Eksperyment Droga dźwięku – budowa ucha oraz poznanie wad słuchu. Fot. G. Zygier

Kolejna grupa eksperymentów związana jest z percepcją dźwięków i budową ucha. „Droga dźwięku” zapoznaje widza z budową ucha oraz pokazuje, jaki wpływ na percepcję słuchową mają rozmaite wady słuchu. W następnym doświadczeniu można wyznaczyć własną krzywą słyszalności, czyli zależność pomiędzy natężeniem najcichszego słyszalnego dźwięku a jego częstotliwością. Ostatnie doświadczenie z tej grupy, próby stroikowe, pozwala przekonać się, że fala dźwiękowa trafia do ośrodków słuchowych w uchu wewnętrznym nie tylko poprzez powietrze, ale również poprzez drgania kości czaszki.  

 

Eksperyment przedstawiający jak w korze mózgowej reprezentowane są bodźce dotykowe ze skóry Fot. G. Zygier.

Własności zmysłu dotyku zostały przedstawione przy pomocy trzech doświadczeń. Pierwsze z nich pozwala sprawdzić zdolność  „czytania palcami”. Drugie to układanka przedstawiająca homunkulusa sensorycznego, czyli odwzorowanie wielkości obszarów kory mózgowej odpowiadających za odbiór wrażeń z receptorów dotykowych znajdujących się w skórze człowieka. Receptory dotykowe są rozłożone na skórze z różną gęstością. Homunkulus będzie zatem miał nieproporcjonalnie powiększone te części ciała, w których gęstość receptorów jest duża (np. wargi i palce), zaś bardzo małe te, w których receptorów dotykowych jest mało (np. ramiona i uda). Ostatni eksperyment „dotykowy” polega na tym, że widz wyłącznie przy pomocy dotyku ma dopasować klocki o skomplikowanych kształtach do odpowiadających im otworów. 

 

W tym eksperymencie widz poznaje kilka przyjemnych i nieprzyjemnych zapachów. Fot. G. ZygierZe zmysłem węchu związane jest jedno stanowisko noszące tytuł  „Ogród zapachów”. Widz może powąchać kilka przyjemnych i kilka nieprzyjemnych zapachów samodzielnie próbując je zidentyfikować. Np. siarkowodór wydzielający się z zepsutych jaj należy do zapachów alkylokakodylowych. A co może mieć zapach kaprylowy? 

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Kontakt: dr Maciej Kluza - Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego