czyli ciekawostki o obiektach na stronie Facebooka Muzeum UJ, przygotowane przez: MK - Macieja Kluzę

Stos kubkowy

Volta zauważył, że jeśli pomiędzy płytki z dwóch różnych metali wprowadzony zostanie elektrolit to powstanie w nim napięcie elektryczne, przy czym zwiększając liczbę płytek zwiększamy wartość generowanego napięcia...[MK]

Aparat emanacyjny - Radiumchem, Jachymów pocz. XX w.

W dobie zmagania się z epidemią COVID-19 zalecane są różne sposoby wzmacniania odporności organizmu. Skuteczność niektórych z nich potwierdzają badania kliniczne, ale są też promowane metody, których skuteczność jest, oględnie mówiąc, wątpliwa. I nie jest to cecha szczególna naszych czasów...[MK]

Aparat rentgenowski induktorowy - Rotax, Niemcy 1913 r.

Gdyby nie pewien wynalazek, współczesna diagnostyka wyglądałaby zupełnie inaczej. W roku 1895 niemiecki fizyk Wilhelm Roentgen przypadkowo odkrył nowy rodzaj fali elektromagnetycznej – promienie o dużo większej częstotliwości i energii niż znane nam światło widzialne. Falę tę nazwał promieniami X...[MK]

Termometr kąpielowy, Austria XIX wiek

 Przygotowanie kąpieli poprzez wlewanie wrzątku i zimnej (niekiedy lodowatej) wody jest trudniejsze. Można sprawdzać jej ciepłotę ręką, ale przyjemniej i bezpieczniej jest termometrem. W XIX wieku produkowano specjalne przyrządy – „termometry kąpielowe”...[MT]

I jeszcze kilka słów na antenie Radia Kraków w audycji Też mi pytanie Redaktor Marzeny Florkowskiej odcinek Czym zmierzyć temperaturę wody w wannie?

Śruba Archimedesa, Kraków, ok. 1784

Mieląc w domu mak na Święta albo używając maszynki do mięsa korzystamy z takiego przyrządu. To Śruba Archimedesa, czyli maszyny prostej... [MK]

Pompa próżniowa typu Nollet`a

Antlia pneumatyczna morficzna który ma Dyametru calów 10 i ½. Cylinder także mosiężny ma długości Stopę 1 i Calów 3 na obrączce taki iest napis Vast fecit Parisiis Fait ả L’Hotel joyeuse rue St Louis place Roial en 1758...Czym zatem jest tajemnicza Antlia?..[MK]

Półkule magdeburskie, poł. XIX w.

Już w czasach starożytnych trwał spór o to, czy możliwe jest istnienie próżni rozumianej jako pustka – przestrzeń, w której brak jakiejkolwiek materii. Spektakularny eksperyment związany zarówno z wykorzystaniem próżni, jak i potwierdzeniem „siły” ciśnienia atmosferycznego przeprowadził w 1654 r. w Magdeburgu Otton von Guericke (1602–1686). Wykorzystano w nim dwie półsfery o średnicy 42 cm o szlifowanych krawędziach ...[MK]

Teodolit magnetyczny, Ernest Schneider, Wiedeń, 1882

W opublikowanym w 1600 roku dziele "De Magnete Magneticisque Corporibus, et de Magno Magnete Tellure" opisał swoje eksperymenty z terellą, czyli kulą z magnetytu będącą modelem Ziemi. Obserwował zachowanie przykładanych do niej malutkich igieł magnetycznych, które ustawiały się podobnie do igły kompasu na powierzchni Ziemi...[MK]

Więcej o przyrządach magnetycznych ze zbiorów Muzeum UJ ...[MK]

Wahadło grawimetryczne wg. Sternecka

Jedną z najwcześniejszych „obserwacji naukowych” w dziejach ludzkości zapewne było stwierdzenie, że prawie każdy przedmiot, który zostanie upuszczony spada na ziemię. Taka prosta obserwacja rodziła wiele pytań: Czy wszystkie upuszczone przedmioty spadają tak samo? Czy spadanie zależy od kształtu, wielkości lub masy przedmiotu i wreszcie, chyba najważniejsze pytanie o to, jaka jest przyczyna spadania? ...[MK]

Wczesne lampy rentgenowskie

W Krakowie pierwsze zdjęcia rentgenowskie wykonał prof. Karola Olszewski w dniach 8-20 stycznia 1896 roku, kilka dni po pierwszej publikacji w światowej prasie nowoodkrytych promieni X...[MK]